Day: 13.11.2024

Պատմվածքի բառերից օգտվելով նկարագրի արծվի բույնը:

Բարձր, անմատչելի ժայռի բարձրունքին մի պատռվածքում արծիվը հյուսել էր իր բույնը։ Նա շինված էր ուռենու ոստերից ու փաթաթված-պատած ամուր ձիու մազերով։ Բույնը պատրաստած էր այնպիսի վայրում, որ ժայռը պաշպաներ հյուսիսի սառը քամուց։

Պատմվածքից դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր:

Բծավորել-բծավոր դարձնել

Սեզ-խոտաբույս

 

Պատմվածքից վերաբերյալ գրի՛ր քո կարծիքը։

Իմ կարծիքով պատմվածքի իմաստն այն էր, որ տնից լավ տեղ չկա։ Թեկուզ արծիվը վայելում էր իր կյանքը՝ ազատ ու անկաշկանդ ճախրելով լեռներից մինչև ծով, բայց միևնույն է կապված էր իր ծննդավայրի, ժայռերի ու մոր հետ։ Բացի այդ <<Արծիվը>> պատմվածքի ասելիքն այն է,որ ամենաուժեղները կարող են պարտվել, անհրաժեշտ է մոր խրատը միշտ հիշել։

1. . Կազմի´ր բառակապակցություններ՝  հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:

Վերադառնալ ո՞ւր, ինչի՞ն:

Տուն, երկիր, միտք, կարծիք:

Միտք, հայելի, ջրեր, ապակի, կարծիք:

Անրադառնալ ինչի՞ն, որտե՞ղ:

Վերադառնալ ո՞ւր

Վերադառնալ տուն

Վերադառնալ երկիր

Վերադառնալ մտքին

Վերադառնալ կարծիքին

Անդրադառնալ ինչի՞ն

Անդրադառնալ մտքին

Անդրադառնալ հայելուն

Անդրադառնալ ջրերին

Անդրադառնալ ապակուն

Անդրադառնալ կարծիքին

Վերադառնալ որտե՞ղ:

Վերադառնալ հայրենի գյուղ

Վերադառնալ հին դպրոց

Անդրադառնալ որտե՞ղ:

Անդրադառնալ դասարանում

Անդրադառնալ գրադարանում

 

2. Բացի և բացառությամբ կապերով և տրված բառերով կազմի ր հոմանիշ բառակապակցություններ:

Օրինակ`

Աղջիկ- բացի աղջկանից, բացառությամբ աղջկանից:

Ընկեր- բացի ընկերոջից, բացառությամբ ընկերոջ

Կին- բացի կնոջից, բացառությամբ կնոջ

Արման-բացի Արմանից, բացառությամբ Արմանի

Տեր-բացի տիրոջից, բացառությամբ տիրոջ

Մարդիկ -բացի մարդկանցից, բացառությամբ մարդկանց։

Տղաներ -բացի տղաներից, բացառությամբ տղաների։

Կինո -բացի կինոյից, բացառությամբ կինոյի։

Արվեստ -բացի արվեստից, բացառությամբ արվեստի։

Վարդեր -բացի վարդերից, բացառությամբ վարդերի։

Մեղու -բացի մեղվից, բացառությամբ մեղվի։

 

3. Հոլովեք տուն, քաղաք, բժիշկ բառերը։

Ուղղական	տուն	քաղաք	բժիշկ
Սեռական	տան	քաղաքի	բժշկի
Տրական	տանը	քաղաքին	բժշկին
Հայցական	տունը	քաղաքը	բժիշկը
Բացառակ	տնից	քաղաքից	բժշկից
Գործիկան	տնով	քաղաքով	բժիշկով
Ներգոյական	տան մեջ	քաղաքում	․․․

 

1. Ի՞նչ տարբերություն կա բնական ռեսուրսների և բնական պայմանների միջև:

Հիմնական տարբերությունը կայանում է նրանում, որ բնական ռեսուրսները այն տարրերն են, որոնք մարդիկ կարող են օգտագործել, իսկ բնական պայմանները պարզապես այն գործոններն են, որոնք ազդում են տվյալ շրջակա միջավայրի վրա և մարդկանց կենսագործունեության պայմաններն են: Բնական պայմանների և ռեսուրսների մյուս տարբերությունն այն է, որ գոյության բնական պայմանները մշտապես եղել են և այժմ էլ մնում են նույնը և էական փոփոխություններ չեն կրում, մինչդեռ՝ բնական ռեսուրսների քանակը և տեսականին փոխվել է հասարակության առաջընթացի, գիտության ու տեխնոլոգիաների զարգացմանը զուգընթաց:

2. Կարո՞ղ է բնական պայմանը ժամանակի ընթացքում դառնալ բնական ռեսուրս, բերել օրինականեր:

Այո՛, բնական պայմանները որոշ դեպքերում կարող են դառնալ բնական ռեսուրսներ՝ կախված մարդկային պահանջներից և տեխնոլոգիաների զարգացումից։

Ահա մի քանի օրինակներ.

• Արևի լույսը — Առաջ արևի լույսը բնական պայման էր, որը ապահովում էր ջերմություն և լուսավորություն: Սակայն, զարգացած տեխնոլոգիաների շնորհիվ, արևի էներգիան վերածվեց բնական ռեսուրսի, որն այժմ օգտագործվում է արևային էներգիայի միջոցով էլեկտրականություն ստանալու համար:
• Քամին — Քամին նույնպես բնության պայման էր, բայց տեխնոլոգիաների զարգացման շնորհիվ մարդիկ ստեղծել են քամու տուրբիններ՝ այն վերածելով էներգիայի աղբյուր։
• Ջուրը բարձրադիր գոտիներում — Լեռների գագաթներից իջնող գետերն ու առվակները նախկինում պարզապես բնական պայման էին։ Սակայն հիմա ջուրը օգտագործվում է հիդրոէլեկտրակայաններում էլեկտրականություն ստանալու համար:

3. Նշե՜ք հինգ սպառվող չվերականգնվող ռեսուրս և հինգ սպառվող վերականգնվող ռեսուրս:

Սպառվող չվերականգնվող ռեսուրսներ․

Նավթ, բնական գազ, ածուխ, ուրան, երկաթ, պղինձ։

Սպառվող վերականգնվող ռեսուրսներ․

Անտառներ, ջուր, ձուկ, անասուններ, բամբակ, վառելափայտ։

 

4. Նշե՜ք հինգ ռեսուրս, որոնց սպառվելու դեպքում կարելի է փոխարինել այլ ռեսուրսով:

Ահա հինգ ռեսուրս, որոնց սպառվելու դեպքում հնարավոր է այլ ռեսուրսով փոխարինել.

• Նավթ — Նավթի սպառվելու դեպքում հնարավոր է այն փոխարինել արևային էներգիայով, քամու էներգիայով և կենսավառելիքներով:
• Ածուխ — Ածուխը կարելի է փոխարինել հիդրոէներգիայով, միջուկային, քամու, արևի, երկրաջերմային էներգիայով:
• Բնական գազ — Բնական գազի փոխարեն հնարավոր է օգտագործել էլեկտրաէներգիա, որը ստացվում է վերականգնվող աղբյուրներից, կամ կենսագազ, որը ստացվում է օրգանական նյութերի մշակման արդյունքում:
• Փայտ — Փայտը կարելի է փոխարինել արհեստական նյութերով կամ բամբակի, բամբուկի հիման վրա ստացված նյութերով, որոնք արագ աճում են ու վերականգնվում:
• Թարմ ջուր — Թարմ ջրի պակասը կարելի է լրացնել ծովի ջրի աղազրկման միջոցով կամ ջրի վերամշակման ու կրկնակի օգտագործման համակարգերի ներդրմամբ:

128. Հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը.

բ) 2ⁿ, երբ n = 4, 5

2x2x2x2=16

2x2x2x2x2=32

 

129. Միանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.

բ) 4aaaayyyc=4a⁴y³c

դ) xx17yyy=17x²y³

զ) a² ⋅ a³=a⁵

ը) t³ ⋅ t³=t⁶

 

130. Ներկայացրե՛ք աստիճանի տեսքով.

բ) y³ ⋅ y⁴=y⁷

դ) b² ⋅ b³=b⁵

զ) 3⁴ ⋅ 3²=3⁶

ը) xⁿ ⋅ xⁿ=x²

127. Հետևյալ միանդամներից որո՞նք են իրար հավասար.

ա) xxxy4y, abxxb, 2x² ⋅ 2yx, b² ax², 2ab 2 x 2 , ccdd², d³ c²

ccdd²=d³

 

128. Հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) x³, երբ x = 2, −1, 1, −2

2x2x2=8

-1x(-1)x(-1)=-1

1x1x1=1

-2x(-2)x(-2)=-8

 

գ) a², երբ a = 4, −4, 0, −1

4×4=16

-4x(-4)=16

0x0=0

-1x-1=1

 

129. Միանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.

ա) 2xxxbb=2x³b²

գ) xxyxxy=x⁴y²

ե) kkkk=k⁴

է) b⁴b=b⁵

 

130. Ներկայացրե՛ք աստիճանի տեսքով.

ա) x⁵ ⋅ x⁴=x⁹

գ) a² ⋅ a⁶=a⁸

ե) 2³ ⋅ 2⁷=2¹⁰

է) x³ ⋅ xⁿ=x⁴