Month: Октябрь 2022

1․ Բացատրիր սեզ, թախիծ, ծերպ, հեզ, նիրհել, անեղծ, հուր բառերը։

սեզ-խոտաբույս

թախիծ-տխրություն

ծերպ-քայր, գագաթ, ճեղք

հեզ-մեղմ ու հանդարտ բնավորության տեր

նիրհել-ննջել

անեղծ-անխաթար

Ուրարտական ժամանակաշրջանում բնակավայրը Իշտիկունի է կոչվել, ավելի ուշ 16-րդ դարում` Պորտակ, մի ժամանակահատված Բոդրոս են անվանել։

Թեև Լճաշենի առաջին անվանումը ուրարտական ժամանակաշրջանին է պատկանում, բայց այստեղ բնակավայր եղել է դեռ նախաուրարտական ժամանակաշրջանում, այդ են վկայում գյուղում պահպանված Կիկլոպյան ամրոցի ավերակները, որոնք մոտ 6000 տարվա պատմություն ունեն։

Կիկլոպյան ամրոցը կազմված է տաշած քարե մեծ բեկորներից, առանց միացնող շաղախի: Կառուցվածքը կանգուն է մնում բեկորների ծանրության հաշվին։

Լճաշենի «ծննդյան վկայականը» Արգիշտիի թողած սեպագիր արձանագրությունն է։ Ամայի գյուղը աստիճանաբար մեծացել և 19-րդ դարի վերջից դարձել է Սևանի ավազանի ամենամեծ գյուղը։ Պատմաբանների կարծիքով այն բազմիցս ենթարկվել է ասպատակությունների, Հայաստանի տարածքով անցնող գրեթե բոլոր նվաճողները այստեղ էլ են եղել։ Ամենամեծ հարվածը գյուղին հասցրել է Շահ Աբասը։ Բնակատեղին դարձել է ամայի, այստեղ հաստատվել են իսլամադավան տարբեր ցեղեր։ Սևանա լճի տարածքը, լինելով Երևանի խանության մաս, Ռուսական կայսրությանն է միացվել 1826-28 թվականների ռուս֊պարսկական պատերազմից արդյունքում, և հայերով վերաբնակեցվել այդ և 1828-29 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմներից հետո՝ Արևմտյան Հայաստանից և Արևելյան Հայաստանի պարսկահպատակ գավառներից։ Եկվորները հիմնականում եղել են Մակուից, Բազրգյան գյուղից, ինչպես նաև Դիադինից։ Բնակատեղին իր այժմյան Լճաշեն անվանումն է ստացել 1946 թվականին։

Ես բնակվում եմ 16-րդ թաղամասում, Աջափնյակում։ Թաղամասի կառուցումը սկսվել է 1980-ականների կեսերից։

Աջափնյակը, գտնվում է Հրազդան գետի արևմտյան՝ աջ ափին, որտեղից էլ Աջափնյակ, այսինքն՝ աջ ափին գտնվող, անվանումը։ Աջափնյակն բաժանվում է փոքր թաղամասերի Աջափնյակ թաղամաս, Նորաշեն, Նազարբեկյան, Սիլիկյան, Լուկաշին, Վահագնի, Անաստասավան, և Չերեմուշկի։ Աջափնյակի նշանակալի փողոցներից է Գևորգ Չաուշի փողոցը, Մովսես Սիլիկյան փողոցը, Շիրազի փողոցը, Բաշինջաղյան փողոցը, Աշտարակի խճուղին։ Մեծ ու նշանակալի այգիներից է Թումանյանի այգին, Բունեոս Այրեսի այգին և Ազատամարտիկների այգին։ Թումանյանի այգին, որ կոչվել է հայ գրող և բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի անունով, բացվել է 1970 թվականին՝ նրա ծննդյան հարյուրամյակի առթիվ։ 1973 թվականին այգում տեղադրվել է Թումանյանի «Անուշ» պոեմի հերոսների՝ Անուշի ու Սարոյի արձանը։ 1986 թվականին այգում կանգնեցվել է Թումանյանի մեկ այլ հերոսի՝ Լոռեցի Սաքոյի արձանը։ Թումանյանի այգին տեղակայված է Հրազդան գետի կիրճում, արևմուտքից Հալաբյան փողոցն է հարավից՝ կիրճը հատող Հրազդանի մեծ կամրջով, արևելքից՝ գետի հունով, իսկ հյուսիսից է «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի շենքով:

Բունեոս Այրեսի այգին տեղակայված է «Արմենիա Հանրապետական Հիվանդանոցի» հարևանությամբ։ Այգին ունի շատրվաններով կիսաշրջանաձև կենտրոնական արհեստական լիճ: Պուրակը վերանորոգվել է 2012-ի ամռանը և կոչվել Արգենտինայի մայրաքաղաքի Բուենոս Այրես անունով, որը Երևանի հետ 2000 թվականից քույր-քաղաք է։

Ես իմ ընկեր Ռաֆայելի հետ ամառը շատ հետաքրքիր և ուրախ ժամանակ ենք անցկացրել Բուենոս Արեսի և Թումանյանի այգիներում:

Գեղեցիկ այգիներ կան 16-րդ թաղամասում, որտես ես շատ հաճախ հեծանիվ եմ քշում:

Աջափնյակում է գտնվում Գևորգ Չաուշի հուշարձանը՝ Բաշինջաղյան, Մազմանյան և Բեկնազարյան փողոցների խաչմերուկում գտնվող Չաուշի անվան հրապարակում, որ տեղադրվել է 2007 թվականի սեպտեմբերի 29-ին, ի պատիվ ազատագրական պայքարի հերոս հայդուկապետ Գևորգ Չաուշի։ Հեղինակներն են քանդակագործ՝ ՀՀ ժողովրդական նկարիչ Լևոն Թոքմաջյան և Ճարտարապետ՝ Ժիրայր Պետրոսյան: Հուշարձանը կառուցված է բազալտից, ընդհանուր բարձրությունը 12 մետր է, բուն արձանի բարձրությունը՝ 7 մետր։ Արձանը տեղադրվել է հրապարակի կենտրոնի բարձունքի վրա։ Հերոսի աջ ձեռքը և ոտքը խրված են լեռների մեջ, ինչով հեղինակը ցանկանում է ասել, որ երկիրը կանգուն է, և ոչ մեկին չի տրվելու, իսկ մյուս ձեռքում՝ հրացանն է։ Չաուշը ներկայանում է որպես պահապան և քաջարի զինվոր՝ հայացքն ուղղված դեպի Արարատ լեռը։ Ամեն տարի, Գևորգ Չավուշի նահատակության օրը՝ մայիսի 27-ին, հերոսի արձանի շրջակա տարածքում տեղի է ունենում ֆիդայիների ոգեկոչման ու հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարի հերոս Գևորգ Չավուշի հիշատակի նվիրված տոնակատարում։

Գևորգ Չաուշի հուշարձան

1. Կատարե՛ք բաժանում.

	105	5
	-10	21
	5
	5
	0
	837	9
	81	93
	27
	27
	0
	180	15
	15	12
	30
	30
	0

2. Կատարե՛ք բաժանում.

	8	6	1	0	123
	8	6	1		70
1	0	3	7	5	83
	8	3			125
	2	0	7
	1	6	6
		4	1	5
		4	1	5
				0
9	5	9	1	8	398
7	9	6			241
1	6	3	1
1	5	9	2
		3	9	8
		3	9	8
				0

3. Կատարե՛ք բաժանում.

1	0	9	2	4	18
1	0	8			606
		1	2	4
		1	0	8
			1	6
8	1	2	1	6	27
8	1				3008
		2	1	6
		2	1	6
				0
7	6	3	4	2	38
7	6				39
		3	4	2
		3	4	2
				0
8	0	0	4	8	16
8	0				5003
			4	8
			4	8
				0

4. Լարի առաջին կտորը երկրորդից երկար է 6 անգամ, իսկ երկրորդ կտորը երրորդից կարճ է 4 անգամ: Որքա՞ն է այդ լարերի երկարությունների գումարը, եթե երրորդ լարի երկարությունը 96 մ է:
96:4=24
24×6=144
96+24+144=264

Պատ՝․264մ։

5.Կատարե՛ք բաժանում

		1	4	8	4	0	140
		1	4	0			106
				8	4	0
				8	4	0
						8
		3	2	3	3	4	317
		3	1	7			102
				6	3	4
				6	3	4
						0
	1	2	3	3	7	2	596
	1	1	9	2			207
			4	1	7	2
			4	1	7	2
						0
		6	2	5	7	5	25
		5	0				2503
		1	2	5
		1	2	5
					7	5
					7	5
						0
4	7	3	2	9	9	4	47
4	7						100702
		3	2	9
		3	2	9
					9	4
					9	4
						0
	1	6	9	1	6	9	13
	1	3					13013
		3	9
		3	9
				1	6
				1	3
					3	9
					3	9
						0

6. Գտե՛ք բաժանման թերի քանորդը.

· 27: 14 =1 (մն․13)

· 51 : 27 =1 (մն․24)

53.Կետերի փոխարեն գրիր տրված հոմանիշներից մեկը (ամենահարմարը):

Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած թշերով:
Հյուրը քթի տակ բարի քմծիծաղում էր երեխայի շատախոսության վրա:

Առաջ բերեցին նրա զտարյուն նժույգը:
Լքված նավը կամաց-կամաց խորտակվում էր:
Նրա բոլոր հույսերը սուզվում էին:

54.Տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի´ր հինգ խմբի:

Մնացուկ-մնացորդ, թափոն, թերմացք, թափթփուկ

ոստ-շյուղ, շիվ, ճյուղ

մառան-նկուղ, շտեմարան, ավելցուկ

կասկած-տարակույս, տարակուսանք, երկմտություն

նախատինք-պարսավանք, հանդիմանություն, կշտամբանք, անարգանք

 

55. Սխալ կամ ոչ տեղին գործածված բառերը գտի´ր և ուղղի´ր՝ դրանց հոմանիշները գրելով:

Մի նոր աշակերտ կա մեր դասարանում:
Հիվանդին լավ պահիր, որ շուտ լավանա:
Տարվա վերջին մի անակնկալ էլ կար:
Մատանու ակը գլորվեց մինչև անծանոթի կոշիկն ու կանգնեց:

56.
Բառերը գույգ- զույգ խմբավորիր ըստ օրինակի:
Եթե մոտ, նման իմաստ ունեցող բառերը
հոմանիշներ են, ինչպե՞ս կկոչվեն հակառակ իմաստ ունեցողները:

Հակառակ իմաստ ունեցողները կոչվում են հականիշներ։

Օրինակ`

բարձր — ցածր,

տալ — վերցնել:

Միշտ-երբեք
անարատ-արատավոր
ոչնչացնել-առաջացնել
արատավոր-մաքուր
բացահայտ-թաքուն
թույլ-հզոր
վերջին-առաջին
համաձայնել-ձայնակցել
հանգստանալ-անհանգստանալ
գտնել-կորցնել
երբեք-միշտ
հավաքել-ցրել
աջ-ձախ
արթուն-քնած
քնած-արթուն
հրաժարվել-չհրաժարվել
առաջին-վերջին
գաղտնի-բացարձակ
ամուր-թույլ
աշխատել-հանգստանալ
ընդունել-հանձնել
կորցնել-գտնել
ստեղծել-ջարդել
վատնել-վաստակել
մերժել-ընդունել
ձախ-աջ

57.Տրված բառերի հականիշները գրի´ր:

Սիրուն-գեշ
լավ-վատ
մեծ-փոքր
ներքև-վերև
ուշադիր-անուշադիր
բարեկամ-չարակամ
աղքատ-հարուստ
կուշտ-սոված
դիտավորյալ-պատահական
հիշել-մոռանալ
վառել-հանգցնել
դրական-բացասական
հրաժեշտ տալ-բարևել
հյուսել-քանդել
թույլատրել-խափանել
ընկնել-բարձանալ
գումարել-հանել
թափթփել-հավաքել
պապանձվել-լռել
գիշեր-ցերեկ
ելք-մուտք
ավարտել-սկսել
օգնել-վնասել
արագացնել-կամացացնել

58. Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:

Կենսաբանները պնդում են, որ գազանները միայն շարժվող առարկաներն են տեսնում. անշարժ կենդանին անհետանում է նրանց աչքից:

Մարդիկ դատարկ երկինք են տեսնում, իսկ ծիծեռնակի, ջրածիծառի և մի քանի ուրիշ թռչունների համար երկինքը լիքն է միջատներով:

Գիտնականները պարզել են, որ ստորջրյա աշխարհը ոչ թե անաղմուկ, այլ աղմուկի աշխարհ է:

59. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, պտղատու ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, չար աշխարհը կքանդեր:

Թացն էլ չորի հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ հելածը:

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ հին:

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի առաջինը:

Քանի հարուրյակ ունի հետևյալ թվերից յուրաքանչյուրը.
345=3 հարուրյակ
3012=0 հարուրյակ
23=0 հարուրյակ
Հեծյալը պետք է անցնի 150կմ ճանապարհ:2ժամ նա անցավ 25կմ/ժ արագությամբ, 3 ժամ 20 կմ/ժ արագությամբ: Որքա՞ն ճանապարհ է մնացել անցնելու:
25×2=50
20×3=60
50+60=110
150-110=40

Կատարեք բազմապատկում.
27×11=297
132×12=1584
15x13x7=1365
Կատարեք գործողությունները
30×47+80:16=1415
135×20-1024:8=2572

Բանվորը պետք է երեսպատեր երկու պատ: Առաջինի երկարությունը փոքր է բարձրությունից 2մ-ով: Երկրորդ պատի բարձրությունը մեծ է երկարությունից 2մ-ով: Արդյո՞ք հավասար քանակով սալիկներով կարող է սալիկապատել պատերը:

Հաշվեք արտահայտության արժեքը.
27×275+27×257=14364

Գտիր ընդգծված բառերի նշանակությունը։

underneath-տակը
lerclaim-բացականչել
lift up-բարձրացնել
to reveal-բացահայտել
grin-քմծիծաղ
scoop-շերեփ, գդալ
slice-կտոր, պատառ

Դուրս գրիր անծանոթ բառերը:

shake (shook, shaken) — թափահարել
thin — բարակ
thick — հաստ
bottom — ներքև
outside — դուրս
mug — գավաթ
bare — մերկ
however — այնուամենայնիվ

1. Քեզ դուր եկա՞վ տեքստը, ինչո՞ւ (օգտագործիր տեքստի բառերը, կամ օգտվիր բառարանից)

Yes, I like this text. It has very important moral: we should always listen to our parents because they are very careful and attentive.

2. Տեքստից դուրս գրիր բառեր, որոնք ունեն հոմանիշեր և հականիշեր
օր.՝ large-big- huge- small-little
thin-thick
exclaim-cry out
bottom-top
outside-inside
mug-glass, cup
slice-piece
nice-good, fine, beautiful, handsome nice-ugly
warm-cold warm-hot
love-like love-hate
stand-sit
good-bad
lift up-rise

3. Տեքստից դուրս գրիր բայերը /ներկա- անցյալ/
օր.՝ come- came, play- played
exclaim-exclaimed
say-said
look-looked
have-had
shake-shook
lift-lifted
reveal-revealed
smile-smiled
go-went
set-set
ask-asked
are-were
can-could
enjoy-enjoyed
leave-left
love-loved
give-gave
stand-stood
is-was

4. Ինչ հագուստ է հագել տեքստի հերոսը
Troll Brother had on the thin jacket, sweater on underneath his jacket.

Պետք է 55֊ի և 20֊ի գումարը բաժանել 5֊ի։ Գտեք քանորդը օգտագործելով բաժանման հատկությունը։
55+20=75
(55+20):5=55:5+20:5=11+4=15
75:5=15

Պետք է 48֊ի և 25֊ի արտադրալը 12֊ի։ Գտեք քանորդը օգտագործելով բաժանման երկրորդ հատկությունը։
(48×25):12=48:12×25=4×25=100
48×25=1200
1200:12=100

Ինչպե՞ս կփոխվի քանորդը, եթե բաժանելին բազմապատկվի 2֊ով, իսկ բաժանարարը մնա նույնը։ Պատասխանը հիմնավորեք։
Քանորդը կմեծանա 2-ով։

Բաժանարարը նույնը թողնեով ինչպե՞ս պետք է փոխել բաժանելին, որպիսզի քանորդը մեծանա երեք անգամ։
Պետք է բաժանելին մեծացնել 3 անգամ։

Կարո՞ղ է արդյոք քանորդը հավասար լինել բաժանելիին։
Կարող է հավասար լինել եթե բաժանարարը լինի մեկ։

Մարզադահլիճի մուտքից աջ նստած էին 2 անգամ շատ մարզասերներ, քան մուտքից ձախ։ Ընդմիջումից հետո եկան ևս 57 մարզասեր։ Նրանց ընդհանուր քանակը կազմեց 387 մարզասեր։ Քանի՞ մարզասեր էին նստած ամեն կուղմում ընդմիջումից առաջ։
387-57=330
330:3=110
1×110=110
2×110=220

Ստուգե՛ք հավասարությունը.
11 x (8 x 9) = (11 x 8) x 9 ճիշտ է
27 x ( 5 x 6 ) = ( 27 x 5 ) x 6 ճիշտ է
Օգտվելով բազմապատկման զուգորդական օրենքից հաշվեք առավել հարմար եղանակով.
38 x 24 x 5 =24x5x38=4560
72 x 6 x 0=72x0x6=0
15 x 4 x 11=11x4x15=660
Օգտագործելով բազմապատկման տեղափոխական և զուգորդական օրենքները հաշվե՛ք առավել հարմար եղանակով.
11 x 2 x 30 x 5=11x2x5x30=3300
6 x 4 x 5 x 6=6x5x4=120
17 x 8 x 4 x 5=8x5x4x17=2720