Մարկ Մուսայելյան

• Ի՞նչ եղանակով են կատարվում  ծածկասերմ բույսերի բազմացումը

Ծաղկավոր բույսերը բազմանում են և՛ անսեռ, և՛ սեռական եղանակներով:

 

• Ո՞րն է ծածկասերմ բույսերի սերմերով բազմացման օրգանները

Ծածկասերմ բույսերի սերմերով բազմացման օրգաններն են՝ ծաղիկներն են։

 

• Նկարագրեք խաչաձև փոշոտումը

Խաչաձև փոշոտումը իրականանում է այսպես՝ փոշեհատիկը մի ծաղկից տեղափոխվում է մեկ այլ ծաղկի վարսանդի վրա: Իրականացվում է քամու, կենդանիների՝ միջատների, թռչունների օգնությամբ:

 

• Նկարագրեք ինքնափոշոտումը

Ինքնափոշոտումը իրականանաում է այսպես՝ փոշեհատիկը նույն ծաղկի առէջից տեղափոխվում է նույն ծաղկի վարսանդի վրա: Ինքնափոշոտվում են միայն երկսեռ ծաղիկները:

Հարուստ լինելը յուրաքանչյուրի համար կարող է ունենալ իր սեփական իմաստը: Որոշ մարդկանց համար հարուստ լինելը նշանակում է ունենալ մեծ տուն, շքեղ մեքենա, մեծ գումար: Մյուսների համար հարստությունը նշանակում է սեր, երջանկություն, լավ ընտանիք: Հարստություն ունենալը կարևոր է, քանի որ այն մարդուն տալիս է հնարավորություն ապահովելու իր ընտանիքի կարիքները, վայելելու կյանքը: Պատահում է, որ շատ գումար ունեցող մարդիկ դժբախտ են զգում իրենց, քանի որ նրանց կյանքում պակասում է սերը, իրական նպատակները, երազանքները: Իրականում իմ կարծիքով ամենամեծ հարստությունը առողջությունն, հարազատների սերը, ընկերների հետ լավ հարաբերությունները և նպատակներին հասնելու ձգտումները: Հարուստ լինելը ոչ միայն մեծ գումար ունենալն է, այլ  այն զգացողությունը, որ քո կյանքն իմաստ ունի, դու առողջ ես, երջանիկ և գնահատում ես այն, ինչ ունես:

«Գանձը գրպանում չէ, սրտում է» ։ Ես համաձայն եմ այս ասացվածքի հետ, որ իմ կարծքով նշանակում է, որ ամենաթանկ բաները՝ սերը, բարությունը, խաղաղությունն է:

20.11.2024 լրացուցիչ առաջադրանքներ

 

 

1.Ո՞ր մեծությունն է կոչվում նյութի խտություն:

Նյութի խտություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի զանգվածի և ծավալի հարաբերությունը։

 

2.Ինչպե՞ս է որոշվում նյութի խտությունը:

Խտություն=զանգված:ծավալ

 

3.Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում խտությունը:

կգ/մ³, գ/սմ³, կգ/լ, գ/լ

 

4.Առաջին անոթի մեջ լցրել են ջուր, իսկ երկրորդի մեջ նույն զանգվածով անհայտ հեղուկ: Ո՞ր անոթի հեղուկի խտությունն է ավելի մեծ:

Երկրորդ անոթի հեղուկի խտությունն ավելի մեծ է։

 

5.Կշեռքի մի նժարին դրված է կապարե չորսու, իսկ մյուսին՝ անագե: Ո՞ր նժարին է դրված կապարե չորսուն:

Քանի որ կապարը ավելի խիտ նյութ է, քան անագը, նույն ծավալի դեպքում կապարե չորսուի զանգվածը մեծ կլինի։ Հետևաբար, կապարե չորսուն դրված է ձախ նժարին։

 

6. Ինչպե՞ս կարելի է հաշվել մարմնի զանգվածը, եթե հայտնի են նրա ծավալը և նյութի խտությունը:

M=RxV

 

7. Ինչպես կարելի է հաշվել մարմնի ծավալը, եթե հայտնի են նրա զանգվածը և նյութի խտությունը:

V=M/R

 

8.Հայտնի է, որ մետաղի կտորը տաքացնելիս ընդարձակվում է: Այդ դեպքում նշված որ մեծությունը չի փոխվում. ա. ծավալը; բ. զանգվածը; գ. խտությունը:

Զանգվածը չի փոխվում, քանի որ նյութի քանակը մնում է նույնը:

 

9. Ինչ եք կարծում քանի կիլոգրամ օդ կա ձեր դասասենյակում: Փորձեք հաշվել դասասենյակի օդի զանգվածը: (Նախ հաշվեք դասասենյակի ծավալը, օդի տությունը համարեք ρ=1,29 կգ/մ³ ; որոշեք օդի զանգվածը m=?կգ): m =Vρ

Երկ-5 մ

Լայն-4 մ

Բարձ-3 մ

V=5x4x3=60 մ³

M=VxR=60×1,29=77,4 կգ

 

10.Համարելով, որ ձեր մարմնի միջին խտությունը մոտավորապես հավասար է ծովի ջրի խտությանը, հաշվեք ձեր մարմնի ծավալը:

R=1030

M=55 կգ

V=M/R

V=55/1030

V=0,053 մ³

1. Նախադասության միտքն այնպես արտահայտի´ր, որ ընդգծված բառը փակագծում տրված հոլովով լինի:

Գերմանիայի Շտրեբեկ գյուղում բնակիչները մոտ հազար տարի շախմատ են խաղում: Հարյուր տարուց ավելի է, ինչ աշակերտները պարտադիր քննություն են հանձնում, որի ժամանակ և´ շախմատի մասին գիտելիքներն են ստուգվում, և´ խաղալու կարողությունը:

Փարիզում կայացած միջազգային մրցաշարի ժամանակ վերջին տեղը գրավեց անգլիացի մի շախմատիստ, որը Չեմպիոն ազգանունով էր:

Սիրելի թիմը պարտվելու ամոթից փրկելու համար արգենտինացի ֆուտբոլասերները ընդմիջման ժամանակ դարպասների տակ ռումբ էին դրել: Այդպես պայթյունի պատճառով խաղը ընդհատվեց, և խաղը չեղյալ հայտարարվեց:

 

2. Գրի՛ր, թե ի՛նչ հոլովով են դրված և ի՛նչ ընդհանուր իմաստ ունեն ընդգծված բոլոր բառերը:

Փոքրիկը պահել էր հյուրի կոշիկները:

Ընկերոջ կրիան պահում էր իրենց տանը:

Մոր պայուսակը չբացած էլ իմանում էր, թե մեջն ի՛նչ կա իր համար:

Միրգը հորեղբոր այգուց են բերում:

Սեղանի ոտքն է դարձրել խաղալիք:

Հոր ամբողջ ունեցվածքը մնաց կրտսեր որդուն:

Բոլոր բառերը դրված էին սեռական հոլովով և ցույց էին տալիս պատկանելիություն։

21.11.2024 լրացուցիչ առաջադրանքներ

1. Սահմանի՛ր քիմիական տարր հասկացությունը՝ հաշվի առնելով ատոմի կառուցվածքը։

Միջուկի միևնույն դրական լիցք ունեցող (միևնույն թվով պրոտոններ պարունակող) ատոմների տեսակը կոչվում է քիմիական տարր:

2. Սահմանի՛ր իզոտոպ հասկացությունը։

Միևնույն քիմիական տարրի ատոմները, որոնց միջուկները պարունակում են նույն թվով պրոտոններ, բայց տարբեր թվով նեյտրոններ, անվանվում են իզոտոպներ:

3. Ընտրի՛ր ճիշտ տարբերակը.

գ) ատոմն էլեկտրաչեզոք մասնիկ է.

4. Ամբողջացրո՛ւ ստորև գրված արտահայտությունները.

ա) ատոմի գրեթե ամբողջ զանգվածը կենտրոնացված է միջուկում:
բ) իզոտոպի զանգվածային թիվը հավասար է միջուկում առկա պրոտոնների և նեյտրոնների գումարային թվին:

Հայկական աշխարհակալ տերությունը. Տիգրան 2-րդ Մեծ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ներկայացրու: Ի՞նչ սպառնալիք էին Հայաստանի համար ներկայացնում Պարթևական թագավորությունն ու Հանրապետական Հռոմը մանրամասնել յուրաքանչյուրի համար:

Պարթևական թագավորությունն գրավելով Պարսկաստանը, Ատրապատականը և Միջագետքը սպառնալիք են դառնում Հայաստանի համար մի քանի պատճառով՝

• Պարթևները իրենց տարածքների ընդլայնմամբ ավելի ուժեղ դիրք էին ձեռք բերում, ինչը կարող էր Հայաստանին քաղաքական և ռազմական ճնշման տակ դնել:
• Պարսկաստանի և Միջագետքի հողերը հարուստ էին տնտեսական և ռազմավարական առումով: Դրանց վերահսկումը հնարավորություն էր տալիս Պարթևներին ունենալ զգալի առավելություններ՝ առևտրի և ռեսուրսների մատակարարման հարցում:
• Պարթևական թագավորության ուժեղացումը կարող էր վարցնել Հայաստանի հնարավոր դաշինքները Հռոմի կամ այլ հարևան պետությունների հետ՝ Հայաստանի դիրքերը թուլացնելով տարածաշրջանում:

Հանրապետական Հռոմը՝ հռոմեական զորքերը նվաճում են Հայաստանին սահմանակից Կապադովկիան։ Հանրապետական Հռոմի կողմից Կապադովկիայի նվաճումը Հայաստանի համար սպառնալիք էր մի քանի պատճառներով.

• Կապադովկիան Հայաստանի անմիջական հարևանությամբ գտնվող կարևոր ռազմավարական տարածաշրջան էր։ Այն Հռոմի ձեռքում հայտնվելով՝ թույլ տվեց Հռոմին մոտենալ Հայաստանի սահմաններին։
• Կապադովկիայի դիրքը կարևոր էր ինչպես ռազմական գործողությունների, այնպես էլ առևտրային ուղիների վերահսկման համար։ Հռոմը կարող էր օգտագործել Կապադովկիան որպես բազա՝ ռազմական գործողություններ սկսելու կամ Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու համար:
• Հռոմեական զորքերի Կապադովկիայում տեղակայումը Հայաստանին ստիպում էր բախվել երկու ճակատներում սպառնալիքների՝ Հռոմից արևմուտքում և Պարթևներից արևելքում։

2. Վերլուծի՛ր: Ի՞նչ հնարավորություններ և վտանգներ ստեղծեցին Հայաստանի համար Տիգրան Մեծի ռազմական նվաճումները։

Հնարավորություններ

• Տիգրան Մեծի նվաճումները Հայաստանին դարձրեցին տարածաշրջանի ամենամեծ պետություններից մեկը, ընդգրկելով Միջագետքի, Կիլիկիայի, Ասորեստանի և այլ տարածքներ։ Հայաստանն ունեցավ Միջերկրական ծով ելք, ինչը տնտեսական և ռազմավարական առավելություն էր։
• Նոր տարածքների նվաճմամբ Հայաստան վերահսկողություն հաստատեց խոշոր առևտրային ուղիների վրա, ինչը նպաստեց տնտեսական աճին։ Նվաճված տարածքներից հարստություններ էին ներմուծվում՝ ոսկի, արծաթ, ապրանքներ և աշխատուժ։
• Տիգրանակերտի կառուցումը ցույց է տալիս Տիգրան Մեծի ձգտումը մշակութային կենտրոնի ստեղծման։
• Հայաստանը դառնում է հավասարակշիռ ուժ Հռոմի և Պարթևական թագավորության միջև։

Վտանգներ

• Տիգրանի ընդլայնումները բախվեցին Հռոմի շահերին։
• Նվաճված տարածքների մեծությունը դժվարացնում էր կառավարումը։ Տարբեր ժողովուրդների և մշակույթների միջև ներքին բախումներ և ապստամբություններ էին ծագում։

3. Բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ արքայազն Տիգրանը համաձայնեց իր՝ հայոց գահին հաստատվելու դիմաց պարթևներին զիջել «Յոթանասուն հովիտները»

• Տիգրանն իշխանությունից զրկված էր և պարթևական թագավորության տարածքում էր որպես պատանդ։ Հայոց գահին վերադառնալու համար անհրաժեշտ էր Պարթևների աջակցությունը։
• Տիգրանը հասկանում էր, որ ժամանակավոր տարածքային զիջումը կարող էր շահավետ լինել։ Գահին հաստատվելով՝ նա ավելի մեծ ուժ կունենար՝ հետագայում կորցրած հողերը վերադարձնելու համար։
• Զիջումը խուսափեցրեց պատերազմից և ապահովեց Պարթևների բարենպաստ վերաբերմունքը։
• Զիջելով «Յոթանասուն հովիտները», Տիգրանն ապահովեց իր քաղաքական կայունությունը և հզորությունը Հայաստանում։
• Պարթևների հետ հակամարտությունը կարող էր նրան կյանք արժենալ, ուստի փոխզիջումն ավելի խելամիտ լուծում էր։

 

4. Ինչո՞վ էր Հռոմի համար վտանգավոր հայ-պոնտական դաշինքը:

Հայ-պոնտական դաշինքը Հռոմի համար վտանգավոր էր, քանի որ այն միավորեց երկու հզոր թագավորությունների ուժերը՝ ուղղակիորեն մարտահրավեր նետելով Հռոմի գերիշխանությանը Արևելքում։ Հռոմը ստիպված էր մեծ ջանքեր գործադրել այս դաշինքը խափանելու համար։

 

5. Որո՞նք էին հայ-պոնտական դաշինքի ընձեռած հնարավորությունները
   Հայաստանի համար: Արդյո՞ք այն արդարացրեց Տիգրան II-ի հույսերը:

Հայ-պոնտական դաշինքը Հայաստանի համար բացեց մի շարք հնարավորություններ

Դաշինքը միավորեց երկու հզոր թագավորություններ՝ Հայաստանն ու Պոնտոսը, ընդեմ Հռոմի գերիշխանությանը Արևելքում։

Դաշինքը Տիգրանին օգնեց մեծացնել Հայաստանի սահմանները, որով արդարացրեց Տիգրանի հույսերը։ Հայաստանի սահմանները հասավ մինչև Միջերկրական ծովի ափերը, ինչը կարևոր էր Հայաստանի ռազմական և տնտեսական հզորության համար։

Դաշինքը հնարավորություն տվեց վերահսկել տարածաշրջանի կարևոր առևտրային ուղիները, ինչը տնտեսական զարգացման նոր հնարավորություններ էր ստեղծում։

Դաշինքի միջոցով  համատեղ արշավանքներ իրականացվեցին Հռոմի դաշնակիցների դեմ։

Տիգրանակերտի հիմնադրումը և Միջերկրականի առևտրային ելքի ապահովումը մեծացրին Հայաստանի տնտեսական դերը։

 

6. Ինչո՞ւ Տիգրան Մեծը չբավարարվեց Պարթևստանի նվաճմամբ ու արքայից արքայի տիտղոսով և նվաճեց նաև Սելևկյան թագավորությունն ու Լևանտի այլ երկրներ:

• Պարթևստանի նվաճումը նրա համար բավարար չէր, քանի որ Սելևկյան թագավորությունը և Լևանտը դեռևս կարևոր քաղաքական և տնտեսական կենտրոններ էին։ Լևանտի երկրներն ունեին զարգացած առևտուր, բերրի հողեր և հարուստ քաղաքներ։ Նրանց գրավումը նպաստեց Հայաստանի տնտեսական հզորացմանը։
• Տիգրանը ձգտում էր Միջերկրական ծով դուրս գալ՝ ապահովելու Հայաստանի կապը միջազգային առևտրային ուղիների հետ։ Հնարավորություն ստացավ օգտվելու Լևանտի մեծ առևտրային ուղիներից և նրանցից եկող հարստություններից։
• Սելևկյան թագավորության նվաճումը կարող էր ծառայել որպես պաշտպանական գոտի՝ Հռոմի հետ բախումներից խուսափելու համար։

1. Որո՞նք են ծաղկավոր բույսերի գեներատիվ օրգանները

Ծածկասերմերի գեներատիվ օրգաններն են՝ ծաղիկը, պտուղը, սերմը:

 

1. Տերևների ին՞չ ձևեր են ձեզ հայտնի։

Տերևները դասակարգվում են ըստ տարբեր հատկանիշների.

• ըստ քանակի տարբերակում ենք պարզ և բարդ տերևներ։
• ըստ ձևի տարբերակում ենք ամբողջաեզր և սղոցաեզր տերևներ։
• ըստ ջղավորության՝ ցանցաջիղ, աղեղնաջիղ կամ զուգահեռաջիղ տերևներ:

 

1. Արմատային համակարգի ինչ տեսականեր գիտես։

Արմատային համակարգները լինում են երկու ձևի՝ փնջաձև և առանցքային, որոնք կազմվում են գլխավոր, կողային և հավելյալ արմատներից:

 

1. Որո՞նք են միաշաքիլավոր և երկշաքիլավոր բույսերը։ Յուրաքանչյուրից բերել մի քանի օրինակ։

Միաշաքիլավոր բույսերին պատկանում են՝ շուշանը, ցորենը, եգիպտացորենը, բրինձը, սոխը, սխտորը:

Երկշաքիլավոր բույսերին պատկանում են՝ լոբին, ոլոռը, կաղամբը, արևածաղիկը, խնձորենին, ելակը: